Inbreng VVD Zeist voor Duidingsdebat GR2022 Verkiezingen.
Voorzitter, ik wil graag beginnen met het feliciteren van de winnaars van deze verkiezingen. Allereerst onze felicitaties aan D66 dat twee zetels heeft gewonnen en aan Zeister Belang dat voor het eerst een eigen zetel wint. Ook onze felicitaties aan het CDA dat weliswaar in zetelaantal gelijk blijft maar wel fors meer stemmen heeft behaald. En ten slotte natuurlijk een welgemeend proficiat voor GroenLinks dat vorige week voor het eerst de grootste partij van Zeist is geworden.
Voorzitter, ons vertrekpunt is dat GroenLinks als grootste partij nu het voortouw neemt. Wij vinden het vanuit democratisch oogpunt goed dat daarbij in eerste instantie de winnaars van de verkiezingen worden betrokken.
Vervolgens moet GroenLinks bepalen welke partijen ze bij de coalitie onderhandelingen wil betrekken om ervoor te zorgen dat de coalitie op een stabiele meerderheid in de Raad kan rekenen.
Voorzitter, de VVD is en blijft een bestuurderspartij. Wij hebben twee zetels verloren, maar wij zijn qua grootte, en dat vinden wij bijzonder eervol, de tweede partij geworden en hebben zes zetels in de raad gekregen. Het spreekt voor zich dat wij ons voor onze kiezers, die wij voor hun steun willen bedanken, willen gaan inzetten. En als op ons een beroep zal worden gedaan, om weer mee te besturen, dan zullen wij onze verantwoordelijkheid zeker nemen. De VVD is met een aantal inhoudelijke ambities deze verkiezingen ingegaan en een politieke samenwerking moet vervolgens natuurlijk werken voor alle coalitiepartijen. Dat betekent dat de VVD alleen toetreedt tot een nieuw College als we ons goed kunnen herkennen in het te sluiten coalitieakkoord.
Voorzitter, de duiding die wij aan deze uitslag willen geven is drieledig. Ten eerste de stabiliteit die zich laat zien doordat het verschil tussen de oude en de nieuwe samenstelling van de raad onder de streep zeer beperkt is. D66 wint twee zetels en de VVD verliest er twee. Voor het overige zijn alle partijen in zetelaantal gelijk gebleven. Dat leidt vervolgens tot de vraag waar de reden voor de winst van D66 in gevonden kan worden. D66 heeft de afgelopen vier jaar constructief oppositie gevoerd in de raad maar op de hoofdpunten in de Zeister politiek wijkt D66 niet fors af. Ook in de campagne zijn er niet direct thema’s aan de orde gesteld vanuit D66 die voor ons als verklaring kunnen dienen. Wij zijn vanavond dan ook benieuwd naar de duiding van de andere partijen op dit vlak en vooral ook van D66 zelf.
Een tweede aspect dat van belang is bij de duiding betreft de uitslag voor de lokale partijen. De landelijke trend toont een duidelijk opgaande lijn voor lokale partijen. Dat was vier jaar geleden ook in Zeist zichtbaar met twee zetels winst voor NDZ maar dit jaar blijven de lokale partijen opgeteld stabiel op 7 zetels. Wij zien dat als een belangrijk signaal van de kiezers aangezien de lokale partijen en vooral NDZ in de raad en zeker ook in de campagne steeds hebben gewezen op het onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere partijen. De sterke behoefte aan verandering die vooral NDZ uitdraagt lijkt niet gedeeld te worden door de Zeister kiezers.
Een derde aspect is de lagere opkomst dan vier jaar geleden. Het zou goed zijn dat wij ook in Zeist uitzoeken waarom minder mensen de gang naar het stemlokaal hebben gemaakt. Laat ik trouwens nu ik het daar over heb, niet vergeten al die mensen te bedanken die gedurende drie dagen deze verkiezingen mogelijk hebben gemaakt. Voor de democratie is deze inzet onmisbaar. Voor een partij die het woord democratie in haar naam heeft opgenomen is een lagere opkomst dan bij de vorige verkiezingen een grote teleurstelling, en tegelijkertijd een alarmbel. En ook een appèl om te onderzoeken waarom minder inwoners gingen stemmen en waar nodig maatregelen te nemen om meer mensen bij de lokale democratie te betrekken. Ik ben benieuwd hoe de andere partijen die in de Raad vertegenwoordigd zijn hierover denken.
De VVD Zeist heeft de wens de komende vier jaar vanuit de raad continu de dialoog met de samenleving te vinden. Dat zou opnieuw kunnen via een Inwonersakkoord maar ook de Omgevingswet biedt veel kansen om als raad zichtbaar en toegankelijk te zijn voor inwoners. We zien dat er vooral in de dorpen de afgelopen tijd enige onrust is ontstaan over ruimtelijke ontwikkelingen die door omwonenden als onwenselijk worden gezien. Wij herkennen dit gevoel en zien in de Omgevingswet mogelijkheden om omwonenden meer invloed te geven op de eigen directe woonomgeving, bijvoorbeeld door wijkvisies beter te verankeren.
De betrokkenheid bij de lokale politiek kan vergroot worden wanneer het debat in de raad de politieke verschilpunten meer uitlicht. We zien graag een college dat stevig in haar schoenen staat en het niet nodig vindt om veel zaken vooraf al dicht te timmeren in een coalitieakkoord. Zo ontstaat er meer ruimte voor de raad. Door te laten zien op welke punten partijen van elkaar verschillen ontstaat meer herkenbaarheid en langs die weg kan de kloof die is ontstaan tussen inwoners en de politiek kleiner worden.
Voorzitter, het gaat ons er vooral om de volksvertegenwoordiging beter te positioneren bij besluiten. Dit door de raad meer ruimte te geven om tot eigen afwegingen te komen op basis van de eigen interactie met de samenleving. Dat is de essentie van de vertegenwoordigende democratie. De verantwoordelijkheid voor het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid ligt dus niet alleen bij het College (via participatie), maar zeker ook bij de Raad. Dat betekent dat we als VVD voorstander zijn van de versterking van het dualisme.
Om dezelfde reden is de VVD Zeist niet direct voorstander van een raadsakkoord. We geven de voorkeur aan een richtinggevend coalitieakkoord waarin we maatschappelijke opgaven beschrijven. Vervolgens kunnen we met onze inwoners in gesprek gaan over de wijze waarop we in Zeist om willen gaan met deze opgaven. Zeist kent zeer betrokken inwoners die beschikken over veel kennis en ervaring op de gemeentelijke beleidsterreinen dus laten we via een Inwonersakkoord samen met hen verkennen hoe we in Zeist om willen gaan met:
§ de bouw van woningen waarmee de spanning op de Zeister woningmarkt kunnen bestrijden
§ ruimte creëren om ongewenste ruimtelijke ontwikkelingen in de kernen tegen te gaan
§ het op niveau houden van de zorg, vooral voor senioren en jeugd,
§ de energie – en klimaatopgave waar we samen voor staan
§ de opvang van asielzoekers en vluchtelingen
§ het versterken van de aantrekkelijkheid van het centrum voor inwoners en bezoekers
§ het verbeteren van de verkeersveiligheid
§ et cetera
Door eerst een nieuw coalitieakkoord op hoofdlijnen te sluiten en dit vervolgens samen met onze inwoners aan te scherpen en uit te werken ontstaat veel ruimte voor inwoners om mee te denken over de grote vraagstukken die voor ons liggen. We hebben hier vier jaar geleden goede ervaring mee opgedaan en zouden dat proces om die reden willen herhalen. Overigens, net als vier jaar geleden bij sterke voorkeur samen met alle partijen in de raad.
De VVD ziet graag dat de informateur deze route gaat verkennen. Met centrale vragen:
1. Hoe kijken de partijen tegen een akkoord op hoofdlijnen aan?
2. Wat betekent het versterken van het dualisme voor een nieuw college?
3. Welke maatschappelijke opgaven zien de partijen voor Zeist?
Voorzitter, tot zover voor dit moment. Wij zijn benieuwd naar de andere bijdragen en hopen de komende vier jaar vanuit zowel het College als de raadsfractie bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van dit mooie dorp.